Pojam skijališta i ski centra

Oko skijanja Ski propisi Pojam skijališta i ski centra

Pojam skijališta i ski centra

Javna skijališta i skijaški centri predstavljaju jedne od najznačajnijih turističkih mesta turistički uređenih i organizovanih na način da omogućiju bezbedno i kvalitetno pružanje usluga i zadovoljavanje turističkih, prevashodno rekreativnih potreba turista. Kako se skijališta razlikuju od drugih turističkih mesta, kako po veoma specifičnoj funkciji, tako i po još specifičnijoj fizionomiji, neophodno je definisati skijališta i na taj način ih pojmovno odrediti.

U tom smislu, Zakon o javnim skijalištima iz 2006. god. definiše turistička skijališta kao uređenu javnu površinu, pogodnu za organizovanje skijanja i specijalizovanih zimskih sportskih aktivnosti sa objektima, uređajima i opremom čije je korišćenje odnosno izgradnja od opšteg interesa. Javno skijalište se može koristiti za obavljanje delatnosti i pružanje usluga na skijalištu, pod uslovima jednakim za sve korisnike u skladu sa ovim zakonom. Javnim skijalištima, kao i drugim posebno uređenim površinama, namenjenim za skijanje i specijalizovane zimske sportske aktivnosti upravlja skijaški centar u skladu sa ovim zakonom.

Na osnovu prethodno iznietih Zakonski formulisanih odredbi o tome šta jeste i šta predstavlja skijalište, može se dati stručno objašnjenje i definicija ove vrste centra namijenjenog turistima. U tom smislu se može reći da se pod skijalištem podrazumijeva javna površina u vlasništvu države, kojom upravlja, za te potrebe osnovano javno preduzeće, otvorenog tipa, namenjeno različitim korisnicima, koje posluje po komercijalnim principima, u tehničko-tehnološkom i organizaciono-kadrovskom smislu ekipirano na način koji obezbjeđuje sigurne i kvalitetne aktivnosti (skijanje, bordanje, sankanje i dr.) na stazi i pružanje usluga žičara i ski-liftova, gorske službe spasavanja, podučavanja skijanju, organizovanja sportskih priredbi, iznajmljivanje i servis opreme, kao i različitih ugostiteljskih usuga, prije svega usluga hrane, pića i napitaka na samom skijalištu, uključujući pružanje dodatnih usluga, funkcionalno povezanih u jednu celinu koja predstavlja integralni turistički proizvod. Zakonom je definisano i propisano da se na skijalištima mogu sprovoditi i obavljati aktivnosti vezane isključivo za zimske sportove, pa se u tom smislu kaže da se na ski stazama može obavljati samo alpsko i nordijsko skijanje, snoubord, kao i podučavanje skijanju. Specijalizovane zimske sportske aktivnosti se mogu obavljati na ski poligonima koji moraju biti jasno i vidljivo odvojeni od ski staza i jasno obeleženi.

Kada je riječ o skijalištima kao specifičnim turističkim centrima posebno su definisane usluge i aktivnosti kojima se ovakva turistička mjesta, kao i posebni turistički objekti bave tokom trajanja skijaške sezone. U tom smislu jasno se izdvajaju i pojmovno određuju korisnici usluga zimskih turističkih mjesta, u ovom slučaju skijališta, odnosno ski centara. Tako se pod Uslugama na skijalištu podrazumijeva organizovanje skijanja i specijalizovanih zimskih sportskih aktivnosti, podučavanje skijanju, iznajmljivanje i servisiranje opreme za skijanje, prihvat i usluživanje skijaša i drugih korisnika skijališta. U istom kontekstu, Zakon dalje striktno i pojedinačno definiše pomenute aktivnosti na skijalištu, pa je tako skijanje zimska sportska aktivnost rekreativnog ili takmičarskog karaktera, koja se sastoji iz alpskog skijanja, nordijskog skijanja ili snouborda, dok su specijalizovane zimske sportske aktivnosti sankanje, ski – bob, skokovi, moto-sankanje, spuštanje gumama, skijanje u dubokom snegu, paraglajding, skeleton i druge slične zimske sportske aktivnosti.

Sa druge strane, Zakon je definisao i učesnike u aktivnostima skijanja, pojmovno odredio različite dijelove skijališta kao cjeline. Skijaš je fizičko lice, koje se u cilju rekreacije bavi skijanjem na skijalištu ili se nalazi na ski stazi radi skijanja. U daljem kontekstu, skijalište se sastoji iz nekoliko različitih dijelova, kao što su ski staze, ski poligoni, ski rute ili ski putevi, na kojima se realizuju pojedine vrste ski sporta. Tako je ski staza uređena i obilježena površina skijališta, namijenjena za skijanje i podučavanje skijanju, koju opslužuje jedna ili više žičara, ski poligon je uređena i obilježena površina skijališta namijenjena specijalizovanim zimskim sportskim aktivnostima, ski ruta je obilježena površina za vožnju skijama, koju skijaški centar ne obezbjeđuje od neuobičajenih i neočekivanih opasnosti skijanja, dok je ski put dio skijališta napravljen ili otvoren za vožnju skijama, koji predstavlja deo ski staze, međusobno povezuje ski staze ili povezuje ski staze sa drugim objektima na skijalištu, ili služi za izvlačenje (evakuaciju) povređenih skijaša. Kada su u pitanju specifični dijelovi skijališta onda je Zakon definisao i zaštitnu zonu ski staze kao prostor širine 1 – 5 metara, koji se prostire uz ski stazu.

Kada su u pitanju sredstva za visinski prevoz skijaša radi upražnjavanja skijaškog sporta, onda treba napomenuti da Zakon o skijalištima detaljno obrađuje ovaj segment djelatnosti skijališta, bez koga skijalište, odnosno savremena rekreacija na skijalištu, ne bi imali smisla. Tako je žičara je sredstvo visinskog prevoza sa posebnim saobraćajno-tehničkim osobinama (žičara i uspinjača) namenjeno za prevoz skijaša na stazu ili sa staze. Sa druge strane, ski lift je sredstvo visinskog prevoza za vuču skijaša po snegu uzbrdo sa vučnim užetom iznad glave skijaša. U okviru ovog segmenta pojmovno su određeni i termini kao što su polazna i izlazna staniva žičare, kao mjesto sa koga korisnici žičare otpočinju vožnju, odnosno kao prostor, koji obuhvata plato za iskrcavanje sa okretnom stanicom ili povratnom užetnjačom.

Ski sport, kao i svaki drugi sport sam po sebi otvara mogućnosti povrijeđivanja i nesreća prilikom njegovog upražnjavanja, bilo kao kereativne, bilo kao takmičarske aktivnosti. Međutim, kada je skijanje u pitanju onda veliki udio u riziku od ozljeđivanja, sticanja povreda i dešavanja nesreća sa težim i većim posljedicama ima prirodna sredina u kojoj se navedene aktivnosti upražnjavaju. U tom smislu, bez obzira na kvalitet uređenosti i opremljenosti skijališta prirodni i ljudski faktor mogu prouzrokovati specifične situacije, opasnosti i rizike, kao što su uobičajena opasnost i rizik skijanja, alpski rizik, neuobičajena i neočekivana opasnost, smanjena vidljivost i skijaška nesreća. Treba istaći da su sve navedene kategorije opasnosi, rizika ili same nesreće pojmovno objašnjene i rastumačene. Tako se pod uobičajenom opasnošću i rizikom skijanja podrazumijeva opasnost odnosno rizik koji prosečan skijaš, pri potrebnoj pažnji, mora ili može predvideti da će postojati na vrsti staze koju koristi, pod uslovom da je poštovao pravila i propise donete na osnovu ovog Zakona. Alpski rizik je situacija koja sa sobom nosi veliki rizik za lica na skijalištu, što se odnosi na opasnost od lavine, odrona kamenja, pada u provaliju, zatrpavanja snegom koji visi iznad litice, ekstremne zaleđenosti staze ili ključnog dela staze i sl. Propisi prepoznaju i situacije koje se objašnjavaju kao neuobičajene i neočekivane opasnost skijanja, koju objašnjavaju kao opasnost odnosno rizik, koja je takvih karakteristika, da prosečan skijaš, pri potrebnoj pažnji, ne može predvidjeti da će postojati na vrsti staze koju koristi, pri datim vremenskim uslovima, pod uslovom da je poštovao pravila i propise donete na osnovu ovog Zakona. U istom smislu razmatra se termin i situacija poznata kao smanjena vidljivost, pod kojom se podrazumijeva stanje nastalo kao posljedica nepovoljnih atmosferskih ili drugih prilika, prilikom kojih skijaš ne može jasno da uoči druga lica, koja se nalaze na skijalištu na udaljenosti od najmanje 15 metara. Prilikom gore navedenih specifišnih situacija uobičajene, neuobičajene ili alpske opasnosti ili kao posljedica smanjene vidljivosti nastaju skijaške nesreće. Ovaj pojam se objašnjava kao nezgoda na stazi u kojoj je učestvovao najmanje jedan skijaš u pokretu i u kojoj je jedno ili više lica povrijeđeno ili poginulo ili je izazvana materijalna šteta.

Zakon o skijalištima , takođe obrađuje specifične aktivnosti koje se upražnjavaju na skijalištu, ali se pri tome ne smatraju običnim, već specifičnim, ali svakako svojstvenim dešavanjima na skijalištu. To su škola i učenje skijanja, kao i organizovanje ski takmičenja. U tom smislu su definisana i lica koja su direktno uključena u navedene aktivnosti. Tako se pod školom skijanja podrazumijeva pravno lice ili preduzetnik registrovan za obavljanje poslova podučavanja skijanja i specijalizovanih zimskih sportskih aktivnosti, dok je takmičenje specifična aktivnost koju organizuje nadležni sportski savez, radi odmjeravanja snaga među takmičarima, tokom utrke na posebno pripremljenoj i uređenoj za tu svrhu stazi, uz prisustvo navijača, sudija i medija.

Kao učesnici ovih po mnogo čemu specifičnih aktivnosti mogu se izdvojiti instruktor skijanja, učenik skijanja, takmičar i nadležni sportski savez. Instruktor skijanja je fizičko lice koje se bavi poslovima podučavanja skijanja i specijalizovanih zimskih sportskih aktivnosti i u skladu sa zakonom kojim je uređena oblast sporta ima odgovarajuće zvanje instruktora, učitelja ili trenera skijanja i licencu nadležnog sportskog saveza. Na ovaj pojam se nadovezuje pojam učenika skijanja, koji predstavlja fizičko lice koje na skijalištu učestvuje u svojstvu polaznika škole skijanja za podučavanje skijanja i specijalizovanih zimskih sportskih aktivnosti. Posljednje dvije vrste učesnika u specijalnim aktivnostima na skijalištu su takmičar i nadležni sportski savez, pri čemu je takmičar definisan kao fizičko lice aktivno uključeno u skijaško takmičenje ili trening za takmičenje na stazi ili delu staze određene od strane skijaškog centra, dok je nadležni sportski savez republičko udruženje ili savez organizacija za obavljanje zimskih sportskih aktivnosti i djelatnosti, koji je registrovan u skladu sa zakonom kojim se uređuje sport i preko koga se ostvaruje opšti interes u oblasti sporta.

Izvor: turizmologija.com Autor: Mr Vuk Garača