Početci skijanja na Kopaoniku

Istorija Istorija skijanja u Srbiji Početci skijanja na Kopaoniku

Početci skijanja na Kopaoniku

Pod uticajem razvoja skijanja u Alpima tridesetih godina ovoga veka osnovano je u Beogradu Srpsko planinarsko društvo. Njegovu zainteresovanost za Kopaonik pojačala je i izgradnja železničke pruge dolinom Ibra.
U januaru 1935 god. na Kopaoniku organizovano stiže grupa od 120 planinara i obavlja dva osnovna zadatka: organizuje tečaj iz skijanja i donosi odluku o gradnji planinarskog doma.

Već u Decembru 1935, kao nedovršen, otvoren je planinarski dom na lokaciji današnjg hotela "Olge Dedijer".
(Na slici - Radnici na završnim radovima novembra 1935)

Pokretač i praktični realizator podizanja ovog doma bio je dr Vojim Smodlaka.
Za vreme II svetskog rata planinarski dom je uništen.

U tom periodu zapaža se nedovoljna masovnost zbog skupe opreme, slabe materijalne baze, lošeg prevoza do Kopaonika.
Udruženje studenata planinara Beogradskog univerziteta (osnovano 1933) sa istaknutim pojedincima među kojima je i dr.Vojim Smodlaka predstavljaju novu mladu generaciju koja je svojom aktivnošću najzaslužnija za razvoj smučarstva u Srbiji.

Od 1935 pa sve do 1941 god. na Kopaoniku su redovno održavana skijaška takmičenja.

    1936 - Prvo prvenstvo Srbije u alpskim disciplinama
    1937 - Prvenstvo Kopaonika (trčanje i aplske discipline)
    1938 - Prvenstvo Kopaonika i podsaveza (trčanje i aplske discipline)
    1939 - Tromeč Beograd, Sarajevo, Skoplje - pobednik Sarajevo
    1940 - Tromeč Beograd, Sarajevo, Skoplje - pobednik Sarajevo
    1941 mart mesec - Treći tromeč Beograd, Sarajevo, Skoplje - pobednik ponovo Sarajevo

Ideja je bila da Kopaonik postane planinarsko - smučarski centar Srbije, što se mnogo godina kaskije i ostvarilo - Centar je otvoren 1986 godine.



   Za vreme II svetskog rata planinarski dom je uništen.

Na inicijativu planinara, na temeljima starog, 1948 god. podignut je nov planinarski dom "Olga Dedijer". Ponovo je izgoreo pa je obnovljen 1953.goduine. On je još jednom uništen u požaru 1983 god. a obnovljen je 1986 godine i pretvoren u hotel B kategorije.
     1949 god. pod samim vrhom Kopaonika na mestu za start smučarske trke, podignuta je kućica za sklanjanje takmičara, a takođe i na cilju, ispod Krčmar vode.

     Zahvaljujući planinarima podignuti su i objekti Vojske Jugoslavije, odmarališta i vikendice. "Vila nad sunčanom dolinom" građena od 1954, završena 1958 god. Pored "Vile " nekada je počela da segradi skakaonica za skokove do 20m, ali nikada nije završena. Pored Vile izgrađen je i depadans koji su koristili planinari i smučari. Depadans i danas postoji i služi kao objekat za smeštaj osoblja. Kada je dom "Vila nad sunčanom dolinom" promenio vlasnika, a time i namenu, uklopljen je građevinski u novu zgradu hotela "Putnik", tako da se od starog planinarskog doma i danas vide samo delovi.

     Prva uspinjača podignuta je 1964 godine.

     Angažovanjem sreza Kraljevo i opština Raška i Brus, 1968 g. osnovana je zajednica za unapređenje razvoja Kopaonika. Već 1969 g. izrađen je i usvojen Prostorni plan kopaoničkog područja.

     Naporima opštine Raška i uz pomoć Srbije i Vojske izgrađen je put Jošanička banja - Ravni Kopaonik, izgrađen dalekovod i trafo stanica za kvalitetno snabdevanje strujom, postavljen kanalizacioni kolektor i izgrađen prvi mali vodovod.

   Na osnovu ostvarenih uslova, izgrađen je i 1981 godine otvoren hotel KARAVAN - danas hotel Grand, koji je sasvim izmenio i unapredio kvalitet dotadašnje ponude. U to vreme su otvotena i odmarališta Jugobanka, TE Morava, ED Kraljevo, renovirana je Olga Dedijer.

     Septembra 1980 godine posle velikih napora na planskom pokrivanju i infrastrukturnom opremanju Kopaonika, opštine Raška i Brus i firma 'Generaleksport' iz Beograda osnovale su "Geneks Kopaonik" kao nosioca turističke izgradnje na Kopaoniku.

     Skupština Srbije 1981 godine deo Kopaonika proglašava za Nacionalni park Kopaonik.

     Te iste godine ovoj planini Međunarodna skijaška federacija dodeljuje status međunarodnog skijaškog centra. Marta 1984 god. na Kopaoniku je održano takmičenje za Evropski kup u skijanju, čime je on promovisan u međunarodni zimski sportski centar.

1980 - 2005
Dvadesetpetogodišnjica turističkog razvoja Kopaonika

izvor: Genex

   Pre 25 godina, Genex, Skupština opštine Raška i Skupština opštine Brus zajednički su osnovali “Kopaonik” Radnu organizaciju za rekreativne, turističke i smučarske usluge (u izgradnji), koja je kasnije postala jedan od OOUR-a (direkcija) Genexa. Time je započela izgradnja današnjeg Turističkog centra Kopaonik, kako je tada bilo planirano – u tri faze. U prvoj fazi (1980-1981.) trebale su da budu izgrađene žičare i trasirane staze, u drugoj fazi (1981-1982.) skromni smeštajni kapaciteti a veliki hoteli bili su (uz tadašnju napomenu: “ako bude sredstava i interesa”) planirani za izgradnju u trećoj fazi.
     Odluka o osnivanju RO RTSU Kopaonik doneta je 3. septembra 1980. godine u nekadašnjoj Genexovoj poslovnoj zgradi u ulici Đure Đakovića, a zatim su osnivači na Kopaoniku potpisali odgovarajući ugovor (samoupravni sporazum). “Kopaonik” je tada imao svega četiri zaposlena (direktora Predraga Boškovića i izvršioce: Slobodana Mitrovića, Zvonka Jakopanca i Srđana Kojića), a već godinu dana kasnije, u decembru 1981. godine, puštene su u pogon prve Genexove žičare na Kopaoniku (Sunčana Dolina i Suvo rudište, dok su Duboka I i Gobelja relej otvorene nešto kasnije), zajedno sa još nekim pratećim objektima.
     Danas je Turistički centar Kopaonik višestruko premašio početne Genexove planove, a prošle godine Genex je sa partnerima iz zemlje i inostranstva ušao u novi ciklus izgradnje i modernizacije Kopaonika, u čijem sklopu se trenutno grade dve nove četvorosedne žičare.

    Kuca Milorada Miloševića - Brevinca (1907-1983) izgrađena 1958 god. Nalazi se pored staze Mašinac, preko puta istoimenog odmarališta.
    Brevinac je poznat po brojnim pisanim izdanjima o Kopaoniku, koje je ilustrovao sopstvenim fotografijama.

    Kao učitelj u Rudnici, bio je određen i za člana nadzornog odbora (zajedno sa Smodlakom) za gradnju doma 1935 godine.

    U kuci, u spomen sobi izlozena je njegova etno-zbirka sakupljena na prostorima Kopaonika, o kojoj se sada brine njegova ćerka Dragana.